Sosyolojinin Bir Bilim Olarak Kurumsallaşmasında Emile Durkheim’ın Eserleri ve Durkheim’a Yönelik Eleştiriler

Author/s:

Year: 2022 Vol: 4 Number: 2

Abstract

18. ve 19. yüzyıldaki maddi ve düşünsel hayatı anlamak ve var olan problemlere çözüm üretmek için kurulmuş olan sosyoloji disiplini, bilimsel olma meşruiyetini Fransız sosyolog Emile Durkheim ile kazanmıştır. O günün normal bilim anlayışına uygun olarak pozitivist bir tutum sergileyen Durkheim, toplumsal olguları doğa dünyasındaki şeyler gibi ele almış ve olgular arasında genel geçer yasalar tespit etmeye çalışmıştır. Onun işbölümü teorisinde ve İntihar adlı çalışmasında yaptığı budur. Bu yönüyle eleştirmenlerin toplum mühendisliği yapma eleştirisini hak eden Durkheim, tespit ettiği yasadan hareketle toplumsal hayat üzerinde egemenlik kurmaya yaracak korporatizm çözümünü getirmiştir. Durkheim’ın eserleri her ne kadar kendi içinde bir bütünlük arz etseler de toplumsal hayata indiğinde problemler doğurmaktadır. Nitekim eleştirmenlerin de değindiği gibi Durkheim verileri bir şekilde manipüle ederek kendi kuramını desteklemeye çalışmıştır. Kimi zamansa üzerinde ısrarla durduğu metodolojisini kendisi bile uygulayamamıştır. Bu yönüyle Durkheim’ın nesnellik iddiası onu kimi zaman değer bağımlı yaparak nesnel olmayan çıkarımlarda bulunmaya itmiştir. Bu yazımızda değerlendireceğimiz Emile Durkhiem’ın eserleri de yukarıda ele aldığım normal bilim kavramı etrafında şekillenmiştir. Sosyolojinin isim babası her ne kadar Auguste Comte olsa da onun bir bilim dalı olarak kurumsallaşması 1858 ila 1917 yılları arasında yaşamış olan ve aynı zamanda Comte’un da öğrencisi olan Fransız sosyolog Emile Durkheim ile gerçekleşmiştir. 1895 yılında yayımladığı Sosyolojik Yöntemin Kuralları adlı kitabıyla bir bilim dalı olarak sosyolojinin konusunu, yöntemini ve içeriğini belirlemiş olan Durkheim, metodolojisine uygun olarak (veya metodolojisine uydurmaya çalışarak) eserler kaleme almıştır. Aynı zamanda sosyolojideki işlevsel yaklaşımın kurucusu olarak da kabul edilen Durkheim; bireylerin ve kurumların, konum ve işlevlerini anlamaya çalışmıştır.

Keywords
Emile Durkheim • Sosyoloji Bilimi • Toplumsal İşbölümü • İntihar