Göçmen Dernekleri ve Sosyal Sermaye: Almanya’daki Yaşlı Türk Göçmenler Örneği

Author/s: Ferhan Saniye Palaz

Year: 2020 Vol: 2 Number: 2

Abstract

Göçmenler göç ettikleri varış ülkelerinde çok sayıda ve farklı işlevlere sahip dernekler kurmaktadır. Bu göçmen derneklerinin sosyal, politik ve ekonomik olarak göçmenler için önemli rolleri vardır. Göçmenlerin dernek kurma davranışı köken ülkedeki ve varış ülkesindeki sivil toplum kültüründen etkilenmekle birlikte, esas olarak göç sürecinin ortaya çıkardığı sonuçlarla biçimlenmektedir. Göç, dernek kurmayı pekiştirmektedir. Bu dernekler göçmenlerin kendi iç grupları ile sosyalleştikleri bir yapıya sahip olabildiği gibi, diğer göçmen grupları ve/veya göçmen olmayanlarla birlikte paylaştıkları mekânlar da olabilmektedir. Bu makalenin amacı Almanya’da yaşayan birinci nesil Türk göçmenlerin bu dernekleri kullanımını sosyal sermaye ekseninde ele almaktır. Fenomenolojik nitel araştırma deseni ile 60 yaş ve üzeri 18 göçmenle derinlemesine mülakat yapılmıştır. Çalışma grubunda şu göçmen dernekleri ile karşılaşılmıştır: İnanç-temelli dernekler, kültür-temelli dernekler, spor kulüpleri, sosyal kulüpler ve eğitsel kulüpler. Bu derneklere resmî üyeliği olan katılımcılar olduğu gibi, olmayanlar da vardır. Katılımcıların sosyal sermaye teorisine göre izole dernek olarak tanımlanan, dayanışmacı sosyal sermayeyi güçlendiren derneklere daha sık katıldığı görülmüştür. Aracı sosyal sermayeyi güçlendiren derneklere katılıma da rastlanmıştır. Derneklerden bazılarının temel işlevi sosyalleşme iken bazılarında kültürel amaçlar ve gönüllü çalışma öne çıkmaktadır. Katılımcıların bu dernekleri ağırlıklı olarak sosyal ağ, sosyal destek ve sivil katılım için kullanmakta olduğu görülmüştür.

Keywords
göç, yaşlılık, ulusötesi yaşlanma, göçmen dernekleri, sosyal sermaye